Toen ik het vorige artikel over ontvluchting (cfr. KraNT2 maart 2020) schreef, was er geen sprake van de coronacrisis. Maar in de enkele dagen tijd is de wereld beduidend veranderd. Alles wat wij gewoon zijn, alles wat wij vanzelfsprekend vonden, is anders geworden. Alles wat wij ingepland hadden, alle kleine en grote plannen zijn plotseling afgezegd. En als verrassing was er geen behoefte meer aan ontvluchting op de manier waarop ik het in dat artikel heb beschreven. ‘Little escapes’, ontvluchtingen, gebeuren vandaag de dag onvermijdelijk en kleinschaligheid is nu de norm. Prioriteiten kwamen aan bod samen met basisbehoeften. En wat ook van enorm belang is, zijn de basiswaarden waaraan we weer herinnerd worden. Het doet ons allemaal denken aan alles wat wij zijn, aan alles wat we tot nu toe hebben bereikt op persoonlijk vlak, maar ook op werkgebied. Het is tijd voor introspectie.
Wie had ooit gedacht dat onze wereld, onze planeet tot stilstand zou komen. We zijn noodgedwongen in onze huizen opgesloten, we kunnen alleen vanuit onze living ‘reizen’ naar de plekken van de wereld waar wij tot nu toe nog niet zijn geweest. Of naar de plekken waar wij al waren en onze herinneringen eraan ophalen. Maar de enige mogelijke terugvlucht die we tegenwoordig kunnen boeken in deze buitengewone omstandigheden, is die naar onszelf. Nu zien we door deze omstandigheden echter beter wat echt belangrijk is. Is dat nu iemand die naast je zit, die je kan omhelzen of dat nieuwe model van gsm? We worden geconfronteerd met alles wat wij zijn en alles wat wij willen worden. Soms is de confrontatie onplezierig maar noodzakelijk om verder te kunnen gaan.
In het boek dat ik nu opnieuw lees, De wereld van gisteren van Stefan Zweig, heb ik deze interessante zin gelezen: ‘De dimensies van deze tijd zullen onze optiek onontkoombaar veranderen.’ Hoe toepasselijk voor deze tijd! Het kan niet beter worden gezegd. Ik denk dat wij o
ns allemaal hebben afgevraagd in welke mate de wereld voortaan zal veranderen. Hoe onze relaties, reizen, werkwijze eruit zullen zien met alle regels van social distancing. Zullen wij beter onderscheiden wat wezenlijk is en wat niet? Of wie echt iets betekent voor ons en wie niet ? Zullen wij in het openbare leven solidairder worden of brutaler? Welke sociologische impact zal deze toestand hebben? Zal de mens zelf belangrijker dan het ras worden? Zal discriminatie stilletjes verdwijnen of misschien toenemen? Zullen wij ons alleen op o
nszelf en onze landgenoten concentreren en op welke manier zullen wij met andere landen omgaan? Zal reciprociteit dan in internationale betrekkingen een hoofdrol spelen? Kunnen wij zonder anderen economische ontwikkelingen bereiken? In welke mate zijn wij eigenlijk afhankelijk van andere landen?
Volgens mij zien we nu in ons dagelijks leven echt hoeveel wij anderen nodig hebben en
hoeveel wij van elkaar afhangen. Kan je zonder je familie, zonder je buurman, zonder je arts verder? We zien nu hoe wij in een milliseconde kwetsbaar zijn geworden en dat niemand gespaard is van het mogelijke lot als wij deze onzichtbare vijand niet samen bestrijden.
Na de introspectie hebben wij de behoefte aan een perspectief. Wij hebben nu de kans om de wereld anders te modelleren – veiliger, matiger en solidairder. Ongeacht alle wetenschappers op medisch, financieel en juridisch gebied en ongeacht alle scenario’s die wij ter beschikking hebben om uit dit surrealistische verhaal te raken, is de keuze tenslotte aan ons wat voor soort leven we willen leiden, op voorwaarde dat dit alles goed aangepakt wordt. Zullen wij deze kans grijpen?